Harco Bergman: ‘Opruimactie geslaagd, maar ook druppel op gloeiende plaat’

Vrijwilligers en boswachters van Staatsbosbeheer uit Flevoland hebben donderdag 5 augustus rommel opgeruimd langs de Waal in Gelderland, ten oosten van Nijmegen.

NIJMEGEN/FLEVOLAND, 06-08-2021 - “Er ligt gigantisch veel! Daar kun je je geen voorstelling van maken als je er niet geweest bent”, zegt initiatiefnemer Harco Bergman, daags na de hulpactie. De groep van 30 mensen ontruimde in één werkdag zo’n drie kilometer oever - over 5 meter breed - en haalde 30 kuub afval op.

Huisraad, véél plastic, maar ook balken en planken. “Veel materiaal van woningen - balken en stukken vloer - en dan denk je wel: ‘Wat voor leed zit daar achter?’” Onbewerkt hout wordt niet opgeruimd. “Dat is een natuurproduct, maar zitten er spijkers in, dan wordt het wel meegenomen. Dat kan namelijk dieren verwonden die in die uiterwaarden rondlopen.”

Bergman trof opmerkelijk veel aanstekers aan. “Echt, bizar veel en allemaal gebruikte! Die worden dus maar achteloos weggegooid.” Hij maakt zich tevens zorgen om de hoeveelheid piepschuim. “Allemaal isolatiemateriaal, waarschijnlijk uit beschadigde huizen. Die rommel breekt af in minuscule bolletjes, drijven naar de Noordzee en dragen bij aan de plastic soup.”

Langs het hele traject liggen honderden kratten. “Een Duitse brouwerij stroomopwaarts is veel van zijn krattenvoorraad kwijtgeraakt. De kratten die goed zijn, koopt de brouwerij weer terug door het statiegeld te doneren aan de Duitse slachtoffers van de overstromingen en aan stichting KiKa. Dat stimuleert mensen ook extra om die kratten uit de natuur te halen.”

De groep raapte grote hoeveelheden flessen - glas en plastic - en flessendoppen op. Bergman trof een toilettas aan - ‘kennelijk van een campinggast’ - én flessenpost. “Die was op 23 mei door een meisje van vierenhalf jaar uit Duitsland gepost.” En er werd op het traject één dode bever aangetroffen, “maar gelukkig niet meer dode dieren of erger”.

Bergman kijkt tevreden terug op de opruimactie. “Maar het was ook een druppel op een gloeiende plaat”, laat hij erop volgen. “Als wij over drie kilometer al zo’n 30 kuub hebben ingezameld, kun je wel nagaan dat er langs alle oevers ettelijke tonnen aan afval ligt.”

Hij reageerde met zijn initiatief op tweets van zijn collega-boswachter Tim Hogenbosch uit Nijmegen. “Hij twitterde dat er heel veel troep langs de natuurterreinen van Staatsbosbeheer ligt. Daarop bedacht ik: ‘Voordat dat spul allemaal in de Noordzee kan verdwijnen, moet het opgeruimd worden. Dus ik ga aanbieden dat de boswachters van Flevoland hem een dag komen helpen, om een begin te maken’.”

Bergman kreeg toestemming van zijn leidinggevenden om zo’n dag te organiseren, stuurde een mailtje rond en kreeg - ‘ondanks vakantietijd’ -

30 mensen mee. Het initiatief werd door zijn collega’s in het Gelderse gewaardeerd. “Ze waren zeer content met onze hulp. En dat geeft ze meteen een beeld van wat je met een ploeg kan doen en wat er nog te doen valt. Je kunt het werk dan beter inschatten.”

Of hij nog een hulpactie op touw zet, hangt af van de vraag. “Er worden ook aannemers ingezet om op te ruimen. In een dode hoek van de rivier ligt bijvoorbeeld een berg van 5 meter hoog aan organisch materiaal vermengd met plastic. Dat gaan ze machinaal opruimen, maar alleen die plek is al 100.000 euro aan schade.”

Mocht er dus nog een verzoek van komen, “dan zullen we het zeker weer in overweging nemen en niet schromen om te gaan helpen. En waarschijnlijk krijgen we na vakantietijd wel het dubbele aantal mensen mee.”

Die handen zijn ook zeker nodig en er is haast bij. “Wil je de schade beperkt houden, dan zul je de komende maand een flinke slag moeten slaan. Er heeft heel veel water gestaan, dus de grond is vochtig en planten gaan weer groeien. Als alles weer groen is, denk je wel dat de rommel weg is, maar het ligt er nog steeds en laat zich moeilijker verzamelen.”

Particulieren die willen helpen bij het opruimen van de uiterwaarden in de overstromingsgebieden kunnen zich aanmelden via de websites van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer

De natuurorganisaties waarschuwen vanwege de veiligheid niet op eigen initiatief de gebieden in te trekken om rommel op te ruimen.