Kuinderbos ingezet bij natuur inclusieve landbouw

Boer Hakvoort en boswachter Bergman bij de koeien
Boer Hakvoort en boswachter Bergman bij de koeien
Foto: Staatsbosbeheer

Staatsbosbeheer is in en rond het Kuinderbos in samenwerking met de aangrenzende biologische boer Hakvoort gestart met een bijzonder project. Hierin bieden landbouw en natuurbeheer elkaar de helpende hand.

De combinatie van biologische melkveehouderij en akkerbouw met agroforestry, een vorm van natuur inclusieve landbouw, werkt in wederzijds belang en biedt tal van voordelen voor milieu, productie, natuur en landschap. Sinds 9 juni lopen er koeien in een deel van het kuinderbos

Voor een periode van zes – maar wellicht 12 jaar wordt ervaring opgedaan met deze werkwijze die erg in de belangstelling staat. De bijdrage van Staatsbosbeheer bestaat uit begrazing van 21 hectare van het Kuinderbos door Jersey runderen. Het doel is meer variatie te krijgen ten behoeve van een grotere biodiversiteit en daarnaast het aanpakken van verruiging en het beperken van maaibeheer.

Staatsbosbeheer in het Kuinderbos is benaderd door 3 biologische veehouders om samen te gaan werken. Veehouders Jelle Hakvoort, Joost van Middelaar en Gerard Keurentjes hebben een heel eigen kijk op de duurzaamheid van de landbouw. Ze gooien het roer om en zijn hierin ware pioniers. Ze planten singels met bomen op hun kavels. Die houden vocht beter vast en in de bladeren zitten veel mineralen, in de herfst kunnen hun dieren hiervan eten. Bovendien dienen de windsingels om winderosie te voorkomen en bij warme zomers bieden de bomen schaduw aan hun veestapel en gaan verdamping van vocht uit de bodem tegen.

Vernieuwend  is natuur inclusief

De werkwijze is gestoeld op het boek ’vernieuwende landbouw‘ van de Amerikaan Mark Shepard. Bij deze vernieuwende landbouw  zijn bomensingels heel belangrijk. Bomen dragen vruchten zoals bijvoorbeeld tamme kastanjes. Van de vruchten kun je meel maken wat erg voedzaam is. Wilgenblad bevat dezelfde stoffen als aspirine en dieren eten er graag van als ze zich even minder goed voelen. Elzen zijn in staat om stikstof uit de lucht te halen en in wortelknolletjes te binden en beschikbaar te maken voor andere gewassen. Berken groeien snel, als je takken en stammen versnippert en de stukjes hout verspreidt op landbouwgrond stimuleer je de schimmeldraden van bepaalde paddenstoelen en verbeter je de grond. Ze kunnen sporenelementen beschikbaar maken voor de gewassen.

Er zijn in de aangrenzende bosrand veel essen omgezaagd vanwege de essentaksterfte. We hebben veel struiken terug geplant om natuurlijke overgangen naar de landbouwpercelen te creëren. Hiervan profiteren insecten, bosrandvogels en kleine zoogdieren.

In het Kuinderbos komt de bijzondere argusvlinder voor, een soort die op de rode lijst van bedreigde diersoorten staat. Er werd gemaaid om deze vlinder een goed leefgebied te bieden, de verwachting is dat de koeien dat ook prima kunnen.

Belang van gezond bodemleven

Gezond bodemleven is van cruciaal belang voor duurzame landbouw. Jelle, Gerard en Joost werken met een mengsel van 7 soorten gras en 7 soorten kruiden, een waar saladebuffet voor hun koeien. Daar zitten soorten gras tussen die diep wortelen en in droge perioden nog steeds blijven groeien, maar ook bijvoorbeeld chicorei, een plant die bekend staat vanwege de werking als een natuurlijk ontwormingsmiddel. In stallen met grote veestapels worden de dieren regelmatig behandeld met kunstmatige ontwormingsmiddelen, residuen worden via de mest uitgepoept en worden middels mestinjectie in de bodem gebracht. Grondwormen en ander bodemleven, heel belangrijk om de bodem vruchtbaar te houden, hebben hier last van. Mark Shepard geeft aan dat een gezond bodemleven cruciaal is voor duurzame landbouw en een goede productie zonder kunstmest mogelijk maakt.

Dassen

Sinds 3 jaar leven er dassen in het Kuinderbos. De koeien van biologische boeren lopen van maart tot november buiten in de wei. De koeienvlaaien zijn voor dassen een tafeltje dekje om aan voedsel te komen. In het Kuinderbos zijn 2 bekende dassenburchten waarop 3 dieren zijn vastgelegd door wildcamera’s. In samenwerking met de Stichting Das en Boom zijn er vanaf okt 2019 negen jonge dieren waarvan de ouders in het verkeer zijn omgekomen gehuisvest in een ren. Zo konden ze eerst wennen aan de nieuwe omgeving. Begin januari zijn gaten in de ren geknipt zodat de 9 dieren opgenomen konden worden in de al bestaande groep van 3 dieren. Hierdoor wordt de genetische variatie in de hele groep vergoot.

Insecten

Naast de bomen op de agrarische gronden, het saladebuffet op de akkers, de natuurlijke begrazing in het bos stimuleert de aanplant van struiken als Gelderse roos, liguster, lijsterbes en rode kornoelje het insectenleven in het bos en op de akkers. Het belang van het insectenleven wordt erg onderschat maar is cruciaal is voor leven op aarde. Ze bestuiven bijvoorbeeld bloemen, fruit, peulvruchten en andere voedselgewassen.

Excursies

Staatsbosbeheer zal deze zomer excursies gaan verzorgen vanaf haar natuurkampeerterrein de veenkuil en daarbij ook bezoek brengen aan de boerderij van Jelle Hakvoort aan de Hopweg zodat publiek kennis kan maken met zijn jersey koeien en het saladebuffet en de natuurlijke overgang van landbouw naar natuur.

Wat kan je zelf doen?

Als consument kunnen we veel meer boeren helpen om het anders te gaan doen. Door het kopen van biologische producten help je de natuur en kunnen de boeren toch een eerlijke en goede boterham verdienen.

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen