Met de overdracht op 1 juli 2016 van de Karwijhof in Nagele aan Vereniging Hendrick de Keyser, wordt een Icoon van het Nieuwe Bouwen bewaard. Een van de 32 woningen wordt als museumwoning ingericht.
Vereniging Hendrick de Keyser, de landelijk werkende monumentenorganisatie die zich inzet voor het behoud van architectonisch waardevolle huizen, heeft de Karwijhof in Nagele verworven. Dit hofje met 32 doorzon arbeiderswoningen, ontworpen door Lotte Stam-Beese (1903-1988) en Ernest Groosman (1917-1999), is een icoon van de Nederlandse wederopbouwarchitectuur.
De woningen waren tot voor kort eigendom van woningcorporatie Mercatus. De overdracht aan ‘Hendrick de Keyser’ voorkomt sloop en maakt restauratie mogelijk. Hiermee is een nieuwe stap gezet in de revitalisering van Nagele.
Laboratorium van ‘het Nieuwe Bouwen’
Nagele in de Noordoostpolder is het enige dorp in Nederland dat volledig volgens de principes van het Nieuwe Bouwen is gebouwd. Terwijl de andere dorpen in de polder werden ontworpen met een ‘traditionele’ kern, kerk en winkels, werd voor Nagele een radicaal andere opzet gekozen.
De ontwerpopdracht ging naar een groep vooruitstrevende architecten en ontwerpers, waaronder Aldo van Eyck, Gerrit Rietveld, Jaap Bakema, Lotte Stam en Mien Ruys. Zij maakten van Nagele een laboratorium van hun ideeën op het gebied van stedenbouw en architectuur.
‘Een ruimte in de ruimte’
Het centrum van Nagele wordt gevormd door een grasveld waarin drie kerken en drie scholen werden gebouwd. Rondom deze kern kwamen verschillende door groen omzoomde woonhofjes tot stand. Een van de ideeën, het scheiden van functies als wonen, werken en recreatie, is goed te zien in deze opzet. Het dorp werd ‘een ruimte in de ruimte’, zo wordt het in beeld gebracht in de beroemde documentaire Een Nieuw Dorp op Nieuw Land (1960) van de recent overleden cineast Louis van Gasteren.
Vooruitstrevende moderne sociale woningbouw
De Karwijhof is een van de best bewaarde woonhoven van Nagele. De schetsen werden gemaakt in 1955 door Lotte Stam-Beese. Later werd ook Ernest Groosman bij het plan betrokken. De twee-onder-een-kap woningen kregen een gespiegelde plattegrond en via lage entrees zijn de huizen met elkaar verbonden.
Door de jaren heen is, op de kleurstelling na, relatief weinig aan de woningen veranderd. De Karwijhof is daardoor een gaaf bewaard vroeg voorbeeld van moderne sociale woningbouw in de wederopbouwtijd, zoals die veel navolging zou krijgen.
Museumwoning
Na de overdracht zullen de 32 woningen door ‘Hendrick de Keyser’ gefaseerd worden opgeknapt en gerestaureerd. Dit zal niet van vandaag op morgen gebeuren, maar in overleg met de huurders. Het doel is de oorspronkelijke architectuur zo goed mogelijk te bewaren. Eén van de woningen in het hofje zal worden ingericht als museumwoning en daarmee fungeren als trekpleister voor architectuurliefhebbers.
Overheidssteun
De Karwijhof is een gemeentelijk monument. Het college van Noordoostpolder stelt voor de restauratie een kleine 1,5 miljoen euro beschikbaar. Het opknappen van de Karwijhof maakt onderdeel uit van het ‘Uitvoeringslab Nagele’, een project dat inzet op de revitalisatie van Nagele. Ook de Provincie Flevoland en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed betalen mee aan de restauratie van de Karwijhof.
Vereniging Hendrick de Keyser
Vereniging Hendrick de Keyser zet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch waardevolle gebouwen en hun interieur in Nederland. De Vereniging doet dit door panden te verwerven en ze vervolgens te restaureren en te verhuren. De zo opgebouwde collectie geeft een representatief beeld van de Nederlandse architectuur- en interieurgeschiedenis.
De collectie omvat inmiddels 405 panden, waaronder huizen, boerderijen, hofjes, buitenplaatsen, villa’s en raadhuizen, verspreid over 101 plaatsen in heel Nederland. Onder het bezit zijn niet alleen beroemde gebouwen uit de 17de en 18de eeuw, maar ook heeft de Vereniging een prachtige collectie 20ste-eeuwse architectuur in bezit, van Berlage en Kropholler tot Jan Duiker en Rietveld.
De BankGiro Loterij, de cultuurloterij van Nederland, is partner van Vereniging Hendrick de Keyser. Voor meer informatie zie: www.hendrickdekeyser.nl
